De laatste maanden zijn er dagelijks berichten in de media over de opvang van vluchtelingen.
Na de bevrijding van Limburg in september 1944 worden er in het heuvelland evacués en gerepatrieerden opgevangen. Het grootste aantal komt uit de grensstad Kerkrade. Die plaats is van groot belang voor de nog strijdende partijen: voor de Duitsers als onderdeel van hun Siegfried-verdedigingslinie, en de Amerikanen hebben de stad nodig om Aken te kunnen omsingelen. Kerkrade wordt op last van de Duitse bezetter volledig ontruimd om meer burgerdoden te voorkomen. Het is een complete volksverhuizing, dertigduizend mensen verlaten binnen twaalf uur de stad naar verschillende gemeenten in Zuid-Limburg. Dit menselijke drama wordt door een krant zo beschreven: ‘Zoo een tragisch beeld nog niet gezien. En het is voor de Kerkradenaren te hopen dat zij na deze zware dagen hun woningen niet te zwaar gehavend zullen terugvinden.’ Het is een zware en gevaarlijke tocht naar vrij en hopelijk veilig gebied. Jong en oud, gezond en ziek, allen trekken weg uit Kerkrade. Net buiten Kerkrade komen Duitse granaten terecht in de stoet. Er zijn 14 doden, en een zestigtal licht- tot zwaargewonden.
De meeste vluchtelingen komen terecht in het Heuvelland, vooral in Wijlre, waar de eerste avond 8.000 mensen onderdak krijgen. Een onvoorstelbaar groot aantal voor dit kleine dorp. (De stad Heerlen vangt bijvoorbeeld 7.400 evacuees op). In de Brand brouwerij in Wijlre zitten 120 mensen, en er zitten evacués in alle andere grotere gebouwen zoals scholen, de kerk, het veilinggebouw, schuren, stallen. Overal zijn evacués, ook in particuliere huizen. In de dagen erna neemt het aantal iets af, Kerkradenaren trekken door naar familie, de Amerikanen verplaatsen meer dan duizend mensen naar Nuth en een kleine groep Duitse evacués gaat naar Gulpen. Het is een enorme operatie om de overgebleven 6.000 à 7.000 mensen een maand lang dagelijks van eten te voorzien.
In Gulpen komen er in totaal 595 evacuees terecht. Ze worden deels ondergebracht in openbare gebouwen zoals scholen en het patronaat. Ook veel particulieren nemen een of meer mensen op.
Na een maand keren de evacués weer terug naar het dan inmiddels bevrijde, maar ook zwaargehavende Kerkrade.
Na hun thuiskomst danken veel families via advertenties in de regionale kranten de inwoners van het Heuvelland voor de goede verzorging, de hartelijke behandeling en de voedselvoorziening. In sommige gevallen ontstaan er vriendschappen voor het leven.
