Na de bevrijding van het Heuvelland in september 1944 bleef de oorlog aanwezig in de regio. Zuid-Limburg was de frontlinie in de slag om Duitsland. De stad Aken was omsingeld en werd dagenlang onder vuur genomen. Vanaf de Gulperberg was de rode gloed van de brandende stad goed zien. Veelvuldig klonk het luchtalarm, elke dag trokken er veel vliegtuigen over en de bijna geluidloze Duitse vliegende V1-bommen bleven gevaarlijk.
In het Heuvelland waren vele tienduizenden, vooral Amerikaanse militairen aanwezig. Hun hoofdcommando zat op kasteel Neubourg. Burgemeester Van Rijckevorsel van Gulpen schreef in november 1944 over de militaire drukte ‘Gulpen stroomde nog voller met Amerikanen dan ik het had aangetroffen. Op alle heuvels in de omtrek stond luchtdoelgeschut opgesteld. Het kerkplein was een grote herstelwerkplaats voor tanks en op de Rijksweg was het dikwijls lang wachten voor men te voet over kon steken, vanwege de konvooien van tanks, vrachtwagens en alles wat men maar bedenken kon aan materiaal.’
De Rijksweg Maastricht-Vaals was een groot modderbad van soms wel een meter diep. Op een gegeven moment was er zelfs met een tank niet meer doorheen te komen. Met bulldozers werd de modder afgegraven en het gat werd daarna opgevuld met Akens puin, dat per legertruck in lange colonnes werd aangevoerd.
De bermen en wegen lagen vol met munitie, benzine en militair materieel, er was geen doorkomen aan. Het reguliere vervoer op de weg Maastricht-Gulpen-Vaals werd aan banden gelegd om een goede doorstroom van de militaire transporten te garanderen. Ander verkeer – zoals voetgangers, rijwielverkeer en bespannen voertuigen met rij- en trekdieren – was verboden of beperkt. De straffen voor overtredingen waren zwaar; tot maximaal een jaar hechtenis of een boete van tweeduizend gulden.
In december 1944 sloeg onder de bevolking de angst toe; de Duitsers begonnen het Ardennenoffensief. Zouden de Duitsers nog terugkomen? De veiligheidsmaatregelen werden verscherpt, sommige wegen werden geheel afgesloten voor burgers. De Duitsers bombardeerden de regio en er vielen tientallen doden, vooral in Maastricht, waar op oudejaarsavond zeventien personen om het leven kwamen. De aanval van de Duitsers duurde ruim een maand maar mislukte terwijl de geallieerde legers oprukten in Duitsland. Het front verplaatste zich. In het voorjaar van 1945 verlieten de troepen het Heuvelland. ; ze gingen dichter bij het front zitten.
