Vorige week kregen twaalf inwoners van Gulpen-Wittem een lintje voor hun inzet voor de gemeenschap. Velen hadden zich ingezet voor verenigingen die een belangrijke rol spelen in de dorpen, zoals de wandelclub, het kerkkoor of de carnavalsvereniging. Wanneer zijn de eerste verenigingen ontstaan in onze gemeente?
De schutterijen bestaan al eeuwen. De oudste lijktdie van Wijlre te zijn, opgericht in 1497, daarna volgden Eys, Mechelen en Epen. Halverwege de 19e eeuw werdende eerste harmonieën en de (kerkelijke) zangkoren opgericht. Enkele harmonieën zoals die van Mechelen en Gulpen zijn dus al meer dan 150 jaar oud. Rond 1900 kregen ook Slenaken en Wijlre een harmonie. De kerk speelde een belangrijke rol in de vorming van deze muzikale verenigingen. Voor de uitvoering en de beleving van het geloof was er een grote behoefte aan muziek tijdens processies, de missen en de kerkelijke hoogtijdagen zoals Pasen, Kerstmis en Pinksteren.
Daarna kwamen er verenigingen op veel verschillende terreinen: de paarden- en duivensport, turnen en gymnastiek. Iets later kwamen er verschillende sportverenigingen op het gebied van bijvoorbeeld wielrennen en voetbal.
De verenigingen boekten successen. De harmonie van Mechelen, Cecilia, won in 1921 een groot concours van de staatsmijnen. Een duivenhouder uit Gulpen werd nationaal kampioen. Ook internationaal werden successen geboekt. De Gulpener turnvereniging won in 1889 bij een internationaal gymnastiekfestival in Parijs de eerste prijs, een gebeurtenis die zo bijzonder was dat landelijke kranten er ook over schreven. Een turnvereniging die een prijs in het buitenland won was nog nooit in Nederland voorgekomen. Twee jaar later behaalden ze ook een eerste prijs in Aken. De ruiterverenigingen boekten successen op toernooien in de buurlanden België en Duitsland. Deze overwinningen leidden in de dorpen tot grote feesten: er werd in die jaren uitgebreid geproost op het welzijn van de vereniging, de dirigenten en de leden, en ook op vorst en vaderland. Dat vieren zit de bewoners van het Heuvelland nog altijd in de genen.
